1. Vitale Kust / Waddenfonds
De middelen worden ingezet om grote programma's en projecten langs onze eigen kust te kunnen voorzien van cofinanciering. Vanuit het Rijk en andere fondsen zijn veel middelen beschikbaar. De gemiddelde multiplier van onze middelen is vanaf 2016 ongeveer 1:10. Aangezien deze projecten en programma's een grote omvang hebben kosten ze ook veel tijd. Met het Rijk zijn meerjarige afspraken gemaakt over de financiering van de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) en met de Waddenprovincies is de samenwerking via het Investeringskader Waddengebied vastgelegd tot en met 2027. Specifiek voor de komende jaren zullen de middelen ingezet worden voor de Meegroeiende kustzone tussen Delfzijl en de Duitse grens en het Lauwersmeergebied. We zetten in op een aanvraag van € 40 miljoen voor de meegroeiende kust bij Termunterzijl/Borgsweer voor het ophogen van laaggelegen land en natuur. Bij het Waddenfonds is nog circa € 90 miljoen te verdelen over grote gebiedsontwikkelingen. Die langs de Eems-Dollard is nu het meest concreet.
Voorgesteld wordt om voor 2027 een bedrag van € 1,0 miljoen beschikbaar te stellen.
2. Waddenzeegovernance
Voor het beheer van/zorg voor het Waddengebied is sprake van een grotere inzet. Dit komt doordat door de invoering van een nieuwe governancestructuur een grotere betrokkenheid benodigd is bij de ontwikkeling van Waddenbrede beleidsprogramma’s, zoals de Agenda voor het Waddengebied, het Beleidskader Natuur Waddenzee en de Natura2000 beheerplannen (Waddenzee, Lauwersmeer en Eems-Dollard). Maar ook de taken die voortkomen uit de Unesco Werelderfgoedstatus van de Waddenzee zorgen dat extra middelen benodigd zijn. Concreet zijn extra middelen nodig voor:
- Het uitvoeringsprogramma Agenda voor het Waddengebied: € 100.000 per jaar.
- Beheeraanbod Beheerautoriteit Waddenzee: € 100.000 per jaar. Het beheeraanbod bevat maatregelen die het beheer (onderhoud) van de Waddenzee verbeteren.
- Overige kosten/onvoorzien/proces: € 50.000 per jaar.
Wij stellen voor om voor de jaren 2026 en 2027 een bedrag van € 250.000 per jaar toe te voegen aan het budget voor onze rol in het Waddengebied.
3. Tegengaan Jakobskruiskruid en bestrijding invasieve planten
Bij de Perspectiefnota 2025 is voor het jaar 2025 een bedrag van € 200.000 beschikbaar gesteld voor de bestrijding van invasieve exoten. Wij hebben onlangs het uitvoeringsplan voor de aanpak van invasieve soorten vastgesteld. Voor de uitvoering van dit plan hebben wij middelen nodig. Aanvullend kijken we naar de aanpak van Jakobskruiskruid en maken we daar een uitvoeringsplan voor.
Wij stellen voor om ook voor de jaren 2026 en 2027 een bedrag van € 200.000 per jaar beschikbaar te stellen.
4. Beroepsvisserij
De beroepsvisserij op zee staat onder druk. De beroepsvisserij is van oudsher verbonden met onze provincie en is zowel economisch als cultuurhistorisch van belang, daarom geven wij de beroepsvissers onze steun. Dit doen we door te investeren in verduurzaming en innovatie, gerelateerd aan een transitie naar een duurzame en toekomstbestendige visserij met betrokkenheid van zowel de sector als natuurorganisaties. Wij pleiten voor een toekomstbestendige vergunningverlening, die zowel ecologische als economische belangen in balans houdt. De vastgestelde Toekomstagenda Lauwersmeer bevat eerste handvatten richting een toekomstbestendige beroepsvisserij.
Wij stellen voor om ten behoeve van de transitie naar een duurzame en toekomstbestendige visserij voor de periode 2025 t/m 2027 een bedrag van € 383.000 per jaar beschikbaar stellen. Een bedrag van € 333.000 om te kunnen investeren in verduurzaming en innovatie en € 50.000 voor steun.
5. Groenblauwe dooradering
Groenblauwe dooradering is één van de opgaven binnen Toekomst Landelijk Gebied.
Er zijn al verschillende initiatieven die aansluiten op deze opgave zoals:
- Gebiedsoffertes van de agrarische collectieven in onze provincie (gebieden west en midden).
- Initiatief / pilot agricycling/ecologisch bermbeheer/compostering.
- Uitwerking Groenblauwe dooradering in Oost-Groningen (agrarisch collectief Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen: ANOG).
In basis is groenblauwe dooradering een opgave waarvoor financiering vanuit het Rijk nodig is. Hiervoor worden in 2026 middelen verwacht. Vooralsnog wordt ingezet op middelen uit het regeerprogramma voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) op agrarische gronden. Maar op kortere termijn zien wij voor de opgave de volgende behoeften:
- Ondersteuning van de drie agrarische collectieven met procesgeld, € 50.000 per collectief. In totaal € 150.000, ingaande 2025.
- Uitbreiding van de personele capaciteit van de eigen organisatie voor planvorming en uitvoering met twee formatieplaatsen (2 fte), € 200.000 per jaar, ingaande halverwege 2025.
Wij stellen voor om te dekken uit de Algemene middelen:
- voor de ondersteuning van de collectieven € 150.000 per jaar voor de jaren 2025 t/m 2027;
- voor de extra ambtelijke inzet (2 fte) € 100.000 voor 2025 en € 200.000 voor 2026 en voor 2027. We zien dit als voorfinanciering want we gaan ervan uit dat de ambtelijke capaciteit wordt gedekt uit een bijdrage van het Rijk. We hebben echter niet de zekerheid dat het Rijk deze middelen ook daadwerkelijk beschikbaar stelt.