In deze paragraaf gaan wij in op de ontwikkelingen van de rente en dividenden in de afgelopen periode en de veranderingen die wij voor de jaren 2025-2029 verwachten ten opzichte van de Begroting 2025. Jaarlijks passen wij op basis van de nieuwste ontwikkelingen en inzichten de rekenrentes en de liquiditeitsprognoses van de provincie en derde partijen aan.
Renteontwikkelingen
In onderstaande tabel zijn de verwachte rekenrentes van zowel de actuele Begroting 2025 als deze Perspectiefnota voor de begrotingsjaren 2025 tot en met 2029 opgenomen.
Tabel 10. Verwachte rekenrentes 2025-2029
Jaar | Kort (tot 1 jaar) | Lang (vanaf 1 jaar) | ||
|---|---|---|---|---|
Begroting | Perspectiefnota | Begroting | Perspectiefnota | |
2025 | 2,75% | 2,40% | 1,82% | 2,71% |
2026 | 2,25% | 1,65% | 2,17% | 2,83% |
2027 | 2,25% | 1,40% | 2,24% | 2,85% |
2028 | 2,25% | 1,40% | 2,23% | 2,84% |
2029 | 2,25% | 1,40% | 2,23% | 2,87% |
Ten opzichte van de via de Najaarsmonitor 2024 bijgestelde raming in de Begroting 2025 is de renteraming voor kort uitgezette middelen aangepast aan de huidige rentestanden en de verwachting voor de komende jaren. Op basis van de meest recente verwachting in de markt wordt voor de korte rente na de recente dalingen van de officiële (deposito)rente door de Europese Centrale Bank (ECB) met totaal 1,50% tot het huidig niveau van 2,50% in april 2025 een verdergaande verlaging van de rente voorzien. Belangrijkste factoren daarbij zijn afnemende inflatieverwachtingen en optredende vertraging van de economische groei. Ondanks onzekere geopolitieke ontwikkelingen en een mede daardoor vooralsnog onvoorspelbaar beursklimaat gaan we op dit moment uit van een tweetal verdere renteverlagingen door de ECB in 2025 tot 2,00% en een zich verder doorzettende daling in 2026 met nog eens 0,50%.
Als gevolg hiervan houden we rekening met een lagere korte rente in 2025 van gemiddeld 2,40% op jaarbasis en een verdere daling tot gemiddeld 1,65% in 2026 en een verdere aanpassing vanaf 2027 tot 1,40%.
Sinds de stijging van de korte rente tot medio 2024 levert het saldo op onze tijdelijk overtollige middelen die bij de staat gestald zijn in het kader van verplicht schatkistbankieren weer rendement op. Wel is sprake van een afnemend rendement ten opzichte van 2024 bij de huidige renteverwachtingen voor de komende jaren. Het saldo bij de staat is in 2025 nog circa € 485 miljoen en zal de komende jaren gestaag afnemen als gevolg van investeringen en de ontstane mogelijkheid deze middelen met voldoende rendement voor langere perioden uit te zetten.
Met betrekking tot de renteraming voor lang uitgezette middelen is de raming vorig jaar al enigszins aangepast. Voor de komende jaren is het rentepercentage voor langlopende uitzettingen opnieuw hoger dan eerder geraamd, mede als gevolg van tegen een gestegen lange rente recente uitzettingen bij medeoverheden. Gemiddeld zijn vanaf 2023 uitzettingen gedaan voor looptijden van 10 jaar lineair en 10 jaar fixe tegen een lange rente die aanzienlijk hoger lag dan in eerste instantie geraamd in de respectievelijke begrotingen tot 2025. Ook hebben recente uitzettingen in het kader van de publieke taak bijgedragen aan een hoger dan geraamd rendement.
Dividendontwikkelingen
Voor wat betreft de ontwikkeling van dividendontvangsten is ten opzichte van de actuele Begroting 2025 een bijstelling verwerkt voor het verwachte dividend Enexis.
In onderstaande tabel zijn de financiële gevolgen van de verwachte ontwikkeling van de rente en dividenden opgenomen.
Tabel 11. Specificatie rente en dividenden
(x € 1.000) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
Rentelasten | ||||||
a. Rekening-courant derden | -973 | -1.785 | -1.972 | -2.381 | -2.822 | -9.933 |
b. Nazorg | -177 | -116 | -51 | -37 | -22 | -403 |
c. Overige | - | - | - | - | - | - |
Rentebaten treasury | ||||||
a. Rekening-courant Rijk | 1.673 | -482 | -458 | 45 | 796 | 1.574 |
b. Restauratiefonds | -35 | -60 | -85 | -85 | - | -265 |
c. Medeoverheden | 3.430 | 3.767 | 3.573 | 3.380 | 2.669 | 16.819 |
d. Nazorg | 177 | 116 | 51 | 37 | 22 | 403 |
Rentebaten publieke taak | 2.458 | 1.584 | 1.270 | 1.328 | 490 | 7.130 |
Dividenden | 2.603 | 2.958 | 2.958 | 2.958 | 2.958 | 14.435 |
Totaal mutatie rente en dividenden | 9.156 | 5.982 | 5.286 | 5.245 | 4.091 | 29.760 |
De opbrengsten uit rente worden zo realistisch mogelijk geraamd op basis van de meest recente inzichten met betrekking tot de geld- en kapitaalmarkt en onze liquiditeitsprognoses. Voor wat betreft de ontwikkeling van dividenden baseren wij ons op informatie vanuit de bedrijven die dividend uitkeren. Op basis van recente inzichten zijn de ramingen bijgesteld.
De meest in het oog springende ontwikkelingen, opgenomen in het saldo van de post rente en dividenden in bovenstaande tabel, zijn:
- De rentebaten treasury zijn in 2025 fors hoger dan eerder geraamd, vooral als gevolg van een toegenomen volume aan in rekening-courant (rc) bij het Rijk aangehouden tegoeden van derde partijen (SNN), waarvoor de provincie Groningen de treasury uitvoert. Dit saldo loopt er vanaf 2026 en verdere jaren deels weer uit, waardoor de rentebaten teruglopen. Ook de geraamde daling van het rentepercentage op kortlopende uitzettingen in rekening-courant vanaf met name 2026 veroorzaakt een afname van de ontvangen rente. Daar tegenover staat een fors hogere opbrengst vanwege uitzettingen van langlopende middelen bij medeoverheden tegen voor langere termijn vastgelegde aanzienlijk hogere rentepercentages dan in voorgaande jaren. Daarnaast is rekening gehouden met een beperkte overig afwijkingen in de rentebaten van het Nationaal Restauratiefonds (NRF) en het nazorgfonds.
- Deels worden de toegenomen rentebaten treasury via de rentelasten doorbetaald aan medeoverheden (met name SNN) voor bij de provincie Groningen aangehouden tegoeden. Dit doet zich vooral voor vanaf 2026 en levert daarmee per saldo hogere dan tot dat moment geraamde rentekosten op. Ondanks de lagere korte rente is sprake van een voortdurend hoger basisvolume aan tegoeden, waardoor de rentelasten aanzienlijk toenemen.
- Bij de ontwikkeling van de rentebaten publieke taak speelt in 2025 dat een hybride lening aan de Nederlandse WaterschapsBank (NWB) van € 50 miljoen niet wordt afgelost door de NWB en een jaar doorloopt tegen een aanzienlijke rentevergoeding van 4,64%. Dit levert een rentevoordeel op van afgerond € 2,2 miljoen in 2025.
- Daarnaast is sprake van leningen publieke taak, waarvoor niet eerder geraamde of hogere rentevergoedingen worden ontvangen vanaf met name 2026.
- In 2025 (over het resultaat 2024) bedraagt de totale dividenduitkering van Enexis € 127 miljoen, terwijl in de begroting 2025 is uitgegaan van € 95 miljoen. Ons aandeel in Enexis en hiermee in de dividenduitkering bedraagt 6,57%. De dividendontvangsten bedragen € 2,1 miljoen meer (ons aandeel van 6,57% in de meeropbrengst van € 32 miljoen) dan waarmee in de Begroting 2025 rekening is gehouden.
- Meerjarig (vanaf 2026) hielden wij op basis van eerdere informatie van Enexis rekening met een maximale dividenduitkering van € 50 miljoen de komende jaren (waarvan 6,57% voor de provincie). Enexis verwacht onder andere door de uitbreiding van het elektriciteitsnet de komende jaren meer winst. In de aandeelhoudersvergadering van 17 april 2025 hebben de aandeelhouders ingestemd met aanpassing van het dividendbeleid, waardoor de maximaal dividenduitkering € 100 miljoen wordt. De winst boven de dividenduitkering blijft in het bedrijf. Hiermee borgen de aandeelhouders de financiële continuïteit van de vennootschap en zorgen zo voor voldoende financiering voor de energietransitie en hoeft Enexis daardoor de komende jaren minder geld te lenen. Hoger ontvangen dividend in 2025 én aanpassing van de verwachte dividendopbrengsten voor de periode 2026-2029 heeft een positief effect van circa € 14 miljoen voor onze meerjarenraming 2025-2029.
- Tenslotte levert de afwikkeling van de SPV CSV Amsterdam BV een eenmalige opbrengst van € 0,5 miljoen op in 2025. Hiermee is de laatste SPV ('special purpose vehicle') inzake verkoop aandelen Essent/Attero afgewikkeld.